Trong xã hội hiện đại, chánh niệm không chỉ là một xu hướng nhất thời mà đã trở thành một kỹ năng thiết yếu trong cuộc sống. Chúng ta liên tục đối mặt với những thách thức về tinh thần và cảm xúc trong một môi trường luôn biến đổi, và trong những hoàn cảnh như vậy, chánh niệm trở thành một công cụ quan trọng để tìm kiếm sự bình yên và cân bằng nội tâm.
Bản chất của chánh niệm là trạng thái tỉnh thức có ý thức ở hiện tại. Điều này có nghĩa là khả năng quan sát và chấp nhận suy nghĩ và cảm xúc của bản thân mà không phán xét. Đó là thái độ nhận thức trạng thái nội tâm của bản thân từng khoảnh khắc, đồng thời chấp nhận nó như nó là mà không đánh giá hay bác bỏ. Cách tiếp cận này giúp chúng ta hiểu sâu sắc hơn về thế giới nội tâm của mình. Chánh niệm không chỉ là một kỹ thuật mà còn là một triết lý sống và thái độ sống. Chúng ta thường bị cuốn vào lo lắng về quá khứ và tương lai, bỏ lỡ khoảnh khắc hiện tại. Chánh niệm giúp chúng ta tập trung vào hiện tại một cách trọn vẹn.
Chánh niệm bắt nguồn từ triết học phương Đông và thiền định lâu đời, khái niệm này dần được mở rộng sang lĩnh vực tâm lý học và y học phương Tây. Khoa học hiện đại đã chứng minh thông qua nghiên cứu rằng chánh niệm có ảnh hưởng tích cực đến cấu trúc và chức năng của não bộ.
Đặc biệt, đối với việc quản lý căng thẳng và ổn định cảm xúc, chánh niệm giúp giảm bớt lo lắng, cải thiện khả năng kiểm soát cảm xúc và có tác động tích cực đến sức khỏe tinh thần tổng thể. Theo nghiên cứu khoa học thần kinh, việc thực hành chánh niệm thường xuyên làm giảm hoạt động của hạnh nhân (amygdala) - trung tâm phản ứng căng thẳng trong não - và tăng cường hoạt động của thùy trán.
Người hiện đại đang sống trong một xã hội tràn ngập những kích thích và thông tin. Điện thoại thông minh, mạng xã hội, áp lực công việc… khiến tinh thần chúng ta mệt mỏi. Trong môi trường như vậy, chánh niệm trở thành một công cụ quan trọng giúp chúng ta tìm lại sự bình yên và cân bằng nội tâm. Giống như một khu vườn nhỏ nằm giữa lòng thành phố nhộn nhịp, chánh niệm mang đến cho chúng ta một không gian nghỉ ngơi bên trong.
Việc thực hành chánh niệm không hề dễ dàng. Bởi vì việc thay đổi lối suy nghĩ đã ăn sâu và tập trung vào hiện tại đòi hỏi sự luyện tập kiên trì, vì quá trình đó giúp chúng ta hiểu bản thân sâu sắc hơn và nhìn nhận khách quan về cảm xúc và suy nghĩ của mình thì mới thực sự bắt đầu được hành trình.
*Vậy chánh niệm là gì?
Nỗ lực tìm hiểu sâu sắc về ý thức và trạng thái nội tâm của con người đã được duy trì trong suốt chiều dài lịch sử. Chánh niệm ra đời từ quá trình tìm hiểu tâm lý của con người, là một phương pháp tiếp cận tâm lý học quan trọng. Nguồn gốc của nó có thể được tìm thấy trong các triết lý, tôn giáo và truyền thống sâu sắc và phức tạp, có nhiều điểm tương đồng với truyền thống thiền định Phật giáo.
Bản chất của chánh niệm là tập trung hoàn toàn vào hiện tại, quan sát nội tâm và hoàn cảnh bên ngoài mà không phán xét. Đây không chỉ là một kỹ thuật mà còn là một thái độ và phương pháp tiếp cận cơ bản để nhìn nhận cuộc sống. Thông qua quá trình nhận thức và chấp nhận suy nghĩ, cảm xúc và cảm giác cơ thể của bản thân, cá nhân có thể đạt được sự hiểu biết sâu sắc về bản thân và trạng thái nội tâm yên bình.
Trong tâm lý học hiện đại, chánh niệm đã trở thành đối tượng nghiên cứu khoa học. Vào cuối những năm 1970, John Kabat-Zinn đã phát triển chương trình Giảm căng thẳng dựa trên chánh niệm (Mindfulness-Based Stress Reduction, MBSR), và từ đó chánh niệm đã có ý nghĩa quan trọng trong lĩnh vực học thuật. Ông đã diễn giải lại truyền thống thiền định Phật giáo theo cách thế tục và khoa học, đưa ra những phương pháp cụ thể để người hiện đại có thể thực hành trong cuộc sống thường ngày.
Bình luận0